فاز جدید توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی در ایران آغاز شده است؛ پروژه‌ای بلندپروازانه که با همکاری گسترده معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، دانشگاه صنعتی شریف و بیش از ۱۳ شرکت دانش‌بنیان کلید خورده است. هدف این طرح، ایجاد یک اکوسیستم بومی است که زیرساخت‌های لازم برای طراحی، آموزش و استقرار مدل‌های هوش مصنوعی را در کشور فراهم کند و ایران را به یکی از مراکز پیشرو در این حوزه تبدیل نماید.
تشکیل ائتلاف دانش‌بنیان برای توسعه هوش مصنوعی
دکتر حسین اسدی، نماینده دانشگاه صنعتی شریف در این پروژه ملی، به مشارکت فعال شرکت‌های دانش‌بنیان در این طرح اشاره کرد. او توضیح داد که در اوایل اسفند ماه سال گذشته، فراخوانی از سوی معاونت علمی منتشر شد که در آن از شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند فعال در حوزه هوش مصنوعی دعوت شد تا توانمندی‌های خود را در حوزه‌های «هسته سکو» و «استودیو» ارسال کنند.
اسدی افزود: “در این فراخوان، حدود ۳۸ شرکت تا هفته دوم اسفند ماه سال گذشته لیست توانمندی‌های خود را به معاونت علمی ارسال کردند و این لیست برای ارزیابی به دانشگاه صنعتی شریف ارجاع داده شد.” یک کمیته فنی در دانشگاه شریف برای بررسی این توانمندی‌ها تشکیل شد و در نهایت، ۱۲ شرکت (که یکی از آن‌ها به صورت کنسرسیوم است) انتخاب شدند. این انتخاب، تعداد شرکت‌های همکار در این پروژه را به بیش از ۱۳ شرکت می‌رساند. جلسات هماهنگی با این شرکت‌ها از هفته سوم فروردین ماه جاری آغاز شده است.
نماینده دانشگاه صنعتی شریف در پروژه ملی سکوی هوش مصنوعی، ادامه داد که جلسات جداگانه‌ای با هر یک از شرکت‌های منتخب برگزار شد تا از یک سو توانمندی‌های آن‌ها ارزیابی شود و از سوی دیگر، زمینه‌های علاقه آن‌ها برای همکاری با سکوی ملی هوش مصنوعی مشخص شود. او همچنین خاطرنشان کرد که دانشگاه نیز پازل‌های خالی مانده و ماژول‌هایی که نیاز به کمک دارند را مشخص کرده است. بر اساس این سه پارامتر، محدوده شرح خدمات و توافق با شرکت‌ها تعیین شده و از آن‌ها خواسته شده تا شرح خدمات خود را برای همکاری با سکو ارائه دهند.
شکل‌گیری اکوسیستم بومی و چشم‌انداز توسعه سریع
این محقق حوزه هوش مصنوعی با بیان اینکه شرح خدمات ارائه شده از سوی شرکت‌ها پس از بررسی و رفت و برگشت نهایی شد، اظهار داشت: “کاری که ما از اواخر مهر ماه سال گذشته بر روی سکوی ملی هوش مصنوعی در دانشگاه شریف شروع کردیم، به زودی به سایر شرکت‌ها تسری خواهیم داد.” این ۱۳ شرکت دانش‌بنیان هم در توسعه هسته سکو و هم در توسعه ابزارهای آن و همچنین استودیوهایی که روی سکو قرار می‌گیرد، مشارکت فعال خواهند داشت.
اسدی افزود که برخی از این شرکت‌ها در لایه اپلیکیشن‌هایی که در سکو استفاده می‌شود، قرار می‌گیرند. او با ابراز امیدواری گفت: “این اکوسیستم کم‌کم در حال شکل‌گیری است و انتظار داریم ظرف سه تا چهار ماه آتی، تعداد این شرکت‌ها به دو برابر افزایش یابد و به تدریج، اکوسیستم سکو را با سرعت توسعه دهیم.” این همکاری‌ها بر اساس علاقه‌مندی و توانمندی‌ها و سوابق کاری شرکت‌ها خواهد بود.
آغاز به کار رسمی و اهمیت استراتژیک سکوی ملی هوش مصنوعی
در حالی که چند شرکت هنوز شرح خدمات خود را ارائه نکرده‌اند، امیدواری وجود دارد که این لیست ظرف سه تا چهار روز آینده نهایی شود و قراردادهای همکاری نیز تا یک هفته آینده آماده امضا گردند. در این صورت، از هفته آینده اجرای پروژه‌های این شرکت‌ها در زمینه توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی آغاز خواهد شد.
ایجاد سکوی ملی به عنوان اصلی‌ترین زیرساخت توسعه هوش مصنوعی، از بنیادی‌ترین و ضروری‌ترین اقدامات در جهت پیشرفت این فناوری در کشور محسوب می‌شود. این پروژه با حمایت معاونت علمی و با کمک اساتید برجسته دانشگاهی و جمعی از متخصصان از مهر ماه سال ۱۴۰۲ آغاز شده است. هدف، فراهم کردن یک نسخه کاملاً بومی از این زیرساخت اولیه و مورد نیاز برای تحلیل داده‌ها در جهت توسعه هوش مصنوعی با کاربردهای مختلف است. روند پیشرفت این پروژه پیشتر در نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» به رهبر معظم انقلاب ارائه و روز شنبه، ۲۵ اسفند ۱۴۰۲، از اولین نسخه سکوی ملی هوش مصنوعی رونمایی شد.
سکوی هوش مصنوعی (AI Platform) محیطی است که ابزارها، فناوری‌ها و زیرساخت‌های لازم برای توسعه، آموزش، استقرار و مدیریت مدل‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را فراهم می‌کند. این سکوها به افراد، کسب‌وکارها و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا فرایندهای مرتبط با هوش مصنوعی را بهینه‌سازی و ساده کنند.
“استودیو سکوی هوش مصنوعی” یا “AI Studio”، به عنوان بخشی از این سکو، به محیط‌های توسعه‌ای گفته می‌شود که ابزارها، زیرساخت‌ها و رابط‌های کاربری لازم برای طراحی، آموزش، استقرار و مدیریت مدل‌های هوش مصنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. این محیط‌ها با هدف ساده‌سازی فرآیند توسعه مدل‌های هوش مصنوعی و کاهش نیاز به دانش فنی تخصصی، به کاربران امکان می‌دهند تا از طریق رابط‌های گرافیکی یا کدنویسی ساده، مدل‌های هوشمند را ایجاد و به کار گیرند. نمونه‌هایی چون Google AI Studio و AI Studios (دستیار متن و نوشتار) نشان‌دهنده اهمیت این ابزارها در جهان هستند.
استودیوهای هوش مصنوعی با فراهم کردن ابزارها و زیرساخت‌های لازم، فرآیند توسعه و به‌کارگیری مدل‌های هوش مصنوعی را برای کاربران ساده‌تر و کارآمدتر می‌کنند. این پلتفرم‌ها نقش مهمی در گسترش و تسهیل استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف دارند. این گام ملی، ایران را در مسیر تبدیل شدن به یک بازیگر فعال در عرصه جهانی هوش مصنوعی قرار خواهد داد. آیا می‌خواهید درباره کاربردهای این سکوی هوش مصنوعی در صنایع مختلف کشور اطلاعات بیشتری کسب کنید؟
