آخرین ویرایش در 6 روز توسط آوا رحمتی
در یک گام نوآورانه در راستای حفاظت از محیط زیست، دستگاه قضایی استان کرمانشاه با صدور «حکم سبز» برای یک شکارچی متخلف در پناهگاه حیات‌وحش بیستون، رویکردی متفاوت را در برخورد با جرائم زیست‌محیطی به نمایش گذاشت. این حکم، فرد خاطی را علاوه بر جریمه نقدی، به انجام فعالیت‌های محیط‌زیستی موظف می‌سازد که می‌تواند الگویی مؤثر برای سایر استان‌ها باشد.
«حکم سبز» برای شکارچی متخلف بیستون: مجازاتی با رویکرد اصلاحی
محمدحسین فلاحتی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه، در تشریح جزئیات این پرونده اعلام کرد که یک شکارچی غیرمجاز، پس از شکار یک رأس کل وحشی در پناهگاه حیات‌وحش بیستون، دستگیر و پس از طی مراحل قانونی، محکوم شد. اما آنچه این پرونده را متمایز می‌کند، صدور «حکم سبز» است که علاوه بر پرداخت خسارات وارده به طبیعت، فرد متخلف را ملزم به همکاری فعال در برنامه‌های حفاظت از محیط زیست کرده است. این رویکرد، فراتر از مجازات‌های صرفاً تنبیهی، با هدف اصلاح رفتار و تقویت مسئولیت‌پذیری اجتماعی شکارچی متخلف طراحی شده است.
تصویری از پناهگاه حیات وحش بیستون: 
از گشت‌زنی تا ساخت آبشخور؛ جزئیات تکالیف «حکم سبز»
بر اساس مفاد این «حکم سبز»، فرد محکوم موظف است در فعالیت‌های محیط زیستی متعددی مشارکت کند. این تکالیف که با هدف آشنایی عملی متخلف با دشواری‌ها و ارزش‌های حفاظت از طبیعت تعیین شده‌اند، شامل موارد زیر است:
همکاری در گشت و کنترل مناطق حفاظت‌شده، در کنار محیط‌بانان.
مشارکت در مهار و اطفای آتش‌سوزی‌های احتمالی در پناهگاه حیات‌وحش بیستون.
حضور فعال در ساخت و ترمیم آبشخور برای تأمین آب حیات‌وحش منطقه.
این تکالیف عملی، فرصتی بی‌نظیر برای شکارچی متخلف فراهم می‌آورد تا از نزدیک با اکوسیستم منطقه و نیازهای حیوانات آشنا شود و تجربه‌ای ملموس از عواقب تخلفات خود به دست آورد.
تغییر نگرش و حفاظت از محیط زیست؛ دستاوردهای احتمالی «حکم سبز»
فلاحتی با تأکید بر جنبه‌های اصلاحی این تصمیم قضایی، اظهار داشت که این‌گونه احکام، علاوه بر کمک به جبران صدمات وارده به محیط طبیعی، می‌تواند به تغییر نگرش ریشه‌ای متخلفان و تقویت حس مسئولیت اجتماعی آنان منجر شود. پناهگاه حیات‌وحش بیستون به عنوان یکی از زیستگاه‌های ارزشمند و مأمن گونه‌های شاخص جانوری استان کرمانشاه شناخته می‌شود و هرگونه تخلف در این محدوده، تهدیدی جدی برای تنوع زیستی منطقه محسوب می‌گردد. آشنایی عملی متخلف با چالش‌های حفظ محیط زیست و کار طاقت‌فرسای محیط‌بانان، می‌تواند از تکرار جرایم مشابه در آینده جلوگیری کند و او را به یک حامی بالقوه طبیعت تبدیل نماید. اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه از این تصمیم استقبال کرده و آن را نشانه‌ای از همگرایی عمیق دستگاه قضائی با نهادهای متولی حفظ محیط زیست می‌داند.
«حکم سبز»؛ گامی فراتر از مجازات سنتی برای متخلفان محیط زیست
صدور «حکم سبز» در پرونده شکارچی متخلف بیستون، نه تنها یک رویداد خبری محلی، بلکه نشانه‌ای از تحول در رویکردهای قضایی کشور و همگرایی دستگاه قضائی با سازمان‌های متولی محیط زیست است. این نوع احکام، که در سال‌های اخیر در برخی کشورها و حتی نمونه‌های محدودی در ایران به عنوان جایگزینی برای حبس یا صرفاً جریمه نقدی در نظر گرفته شده‌اند، بر جنبه‌های ترمیمی و آموزشی جرم تأکید دارند. به جای تمرکز صرف بر تنبیه، هدف اصلی این مجازات‌ها، آموزش، آگاهی‌بخشی و مشارکت فعال متخلف در راستای جبران خسارت و حفظ منابع طبیعی است.
این رویکرد نوین، مزایای متعددی به همراه دارد؛ از جمله:
کاهش بار زندان‌ها: با جایگزینی حبس، از هزینه‌های نگهداری زندانیان کاسته می‌شود.
بازپروری مؤثرتر: فرد متخلف به جای قرار گرفتن در محیط‌های بسته، در طبیعت و فعالیت‌های سازنده مشغول می‌شود که می‌تواند در اصلاح رفتار او مؤثرتر باشد.
افزایش آگاهی عمومی: معرفی و اجرای موفقیت‌آمیز «حکم سبز» می‌تواند به ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست در جامعه کمک شایانی کند.
این اقدام می‌تواند به الگویی مؤثر برای رسیدگی به سایر پرونده‌های جرایم محیط‌زیستی تبدیل شده و فرهنگ عمومی حفاظت از طبیعت را بیش از پیش تقویت کند. «حکم سبز» ابزاری فرهنگی و آموزشی است که با جایگزینی رویکردهای صرفاً تنبیهی، نقش‌آفرینی مؤثر شهروندان در پاسداری از طبیعت را ارتقا می‌بخشد.
مطالب مرتبط
- ثبات موقت بر شهرداری کرمانشاه حاکم شد؛ تداوم فعالیت سرپرست بلامانع است
- عقب‌نشینی خودروهای برقی در آمریکا؛ بازگشت غول‌های دیترویت به مدل‌های بنزینی
- هوای اصفهان آلوده شد؛ خمینی‌شهر در وضعیت قرمز
- هوای اصفهان آلوده شد؛ خمینی‌شهر در وضعیت قرمز
آوا رحمتی
من فارغ‌التحصیل رشته حقوق هستم و از دوران دانشگاه به مسائل اجتماعی و حقوقی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقالات تحلیلی در وب‌سایت‌های خبری کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه مسائل اجتماعی با چندین روزنامه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش اجتماعی و گزارش‌های تحقیقی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که صدای افرادی باشم که کمتر شنیده می‌شوند و به بهبود شرایط جامعه کمک کنم.
