اتحادیه اروپا بار دیگر شاهد افزایش بهای انرژی است، اما این بار، قیمت گاز در تمامی کشورهای عضو به یک اندازه افزایش نیافته و تفاوت‌های فاحشی در میزان پرداختی مصرف‌کنندگان مشاهده می‌شود. بر اساس داده‌های اخیر، این افزایش نه تنها بی‌سابقه بوده، بلکه عمدتاً ناشی از سیاست‌های مالیاتی داخلی کشورهاست.
جهش بی‌سابقه قیمت گاز در اتحادیه اروپا
در نیمه دوم سال ۲۰۲۴، میانگین قیمت گاز در اتحادیه اروپا به بالاترین رکورد تاریخ خود رسید و به ۱۲.۳۳ یورو به ازای هر ۱۰۰ کیلووات ساعت افزایش یافت. این در حالی است که این رقم در نیمه اول سال گذشته ۱۱.۰۴ یورو بوده است. این اولین بار پس از بحران انرژی سال ۲۰۲۲ است که قیمت‌ها در اتحادیه اروپا دوباره اوج می‌گیرد. در حالی که در سال ۲۰۲۲، جنگ در اوکراین و کاهش واردات گاز روسیه عامل اصلی افزایش شدید قیمت‌ها بود، این بار، افزایش مالیات‌ها و تعدیل اقدامات حمایتی دولت‌ها دلیل اصلی این جهش ناگهانی عنوان شده است. بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به منظور تعدیل بودجه‌های خود و جبران هزینه‌های قبلی، مالیات بر انرژی را افزایش داده‌اند که مستقیماً بر بهای گاز مصرفی تأثیر گذاشته است.
نابرابری قیمت‌ها در اروپا: از سوئد تا گرجستان
تفاوت در قیمت گاز بین کشورهای اروپایی، چه عضو اتحادیه اروپا و چه خارج از آن، بسیار چشمگیر است. سوئد با ۱۸.۹۳ یورو به ازای هر ۱۰۰ کیلووات ساعت و هلند با ۱۶.۷۱ یورو، بالاترین قیمت‌ها را برای گاز پرداخت می‌کنند. در مقابل، کشورهایی مانند گرجستان با ۱.۷۳ یورو، ترکیه با ۲.۱۳ یورو و مجارستان با ۳.۱۵ یورو، از ارزان‌ترین قیمت‌ها برخوردارند. دیگر کشورها در این طیف شامل کرواسی (۴.۵۶ یورو)، صربستان (۴.۹۲ یورو)، بوسنی و هرزگوین (۵.۱۳ یورو) و رومانی (۵.۴۱ یورو) می‌شوند.
نقش واردات گاز روسیه و استراتژی‌های انرژی
نکته قابل توجه این است که اکثر کشورهایی که ارزان‌ترین قیمت گاز را دارند، (به استثنای کرواسی و رومانی)، واردات گاز روسیه را به طور کامل قطع نکرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که وابستگی به منابع گازی ارزان‌تر، حتی در سایه تحولات ژئوپلیتیکی، می‌تواند در کنترل قیمت‌ها مؤثر باشد. در مقابل، کرواسی و رومانی با وجود کاهش وابستگی به گاز روسیه، به لطف استراتژی‌های بلندمدت و جاه‌طلبانه انرژی خود، توانسته‌اند قیمت‌ها را در سطوح نسبتاً پایینی نگه دارند. این استراتژی‌ها ممکن است شامل سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید واردات گاز مایع (LNG)، تنوع بخشیدن به منابع تأمین انرژی، و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر باشد.
قدرت خرید: ایتالیا و پرتغال در صدر پرداخت‌کنندگان
اگرچه سوئد و هلند از نظر عددی بیشترین هزینه را برای گاز می‌پردازند، اما با در نظر گرفتن قدرت خرید واقعی شهروندان، تصویر کمی متفاوت می‌شود. بر اساس گزارش یورونیوز، در واقع پرتغال و ایتالیا کشورهایی هستند که شهروندانشان در اتحادیه اروپا بیشترین سهم از درآمد خود را برای پرداخت قبض گاز طبیعی اختصاص می‌دهند. این بدان معناست که حتی با قیمت‌های اسمی پایین‌تر، فشار اقتصادی بر خانوارها در این کشورها بیشتر از سایر نقاط اروپاست. این تحلیل نشان می‌دهد که صرفاً نگاه به قیمت‌های خام انرژی، نمی‌تواند تصویر کاملی از وضعیت اقتصادی خانوارها در مواجهه با هزینه‌های انرژی ارائه دهد.
