آخرین ویرایش در 2 هفته ago توسط آوا رحمتی
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گزارشی تکاندهنده اعلام کرد که کلانشهر تهران از ابتدای سال جاری تاکنون، تنها ۶ روز هوای کاملاً پاک را تجربه کرده است. این آمار نگرانکننده، وخامت بیسابقه وضعیت کیفیت هوای پایتخت را آشکار میسازد که سلامت شهروندان را به طور جدی تهدید میکند. بر اساس این گزارش، غالب روزهای سال در شرایط آلوده برای گروههای حساس یا حتی برای عموم قرار داشته است.
وخامت بیسابقه کیفیت هوای تهران در یک سال گذشته
وضعیت کیفیت هوای تهران در سال جاری، بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، روندی نگرانکننده و رو به وخامت را نشان میدهد. از آغاز سال ۱۴۰۴، پایتخت فقط ۶ روز هوای پاک را به خود دیده است. در مقابل این تعداد اندک، ۱۲۳ روز هوا در وضعیت قابل قبول قرار داشته، اما چالش اصلی از آنجا آغاز میشود که ۱۰۶ روز هوای تهران برای گروههای حساس آلوده بوده و ۱۱ روز نیز سطح آلودگی به حدی رسیده که برای تمامی افراد جامعه ناسالم تلقی شده است. علاوه بر این، در ۲ روز شاهد هوای "بسیار ناسالم" و در ۲ روز دیگر، وضعیت "خطرناک" نیز به ثبت رسیده که نشاندهنده ابعاد بحرانی این پدیده است.
در حال حاضر نیز کیفیت هوای تهران با شاخص ۱۶۶ در وضعیت قرمز قرار دارد که به معنای ناسالم بودن هوا برای همه گروههای جامعه است. این وضعیت با میانگین شاخص ۱۷۰ در ۲۴ ساعت گذشته، عمق چالش آلودگی هوای تهران را آشکار میسازد و زنگ خطری جدی برای متولیان و شهروندان به صدا درآورده است.
شاخصهای آلودگی هوای تهران و تهدید سلامت عمومی
شاخص کیفیت هوا (AQI) مقیاسی استاندارد است که غلظت آلایندههای اصلی نظیر ذرات معلق (PM2.5 و PM10)، ازن سطحی، دیاکسید نیتروژن، دیاکسید گوگرد و مونوکسید کربن را اندازهگیری کرده و آن را به عددی تبدیل میکند تا درک و تفسیر آن برای عموم آسانتر باشد. دستهبندی این شاخص و پیامدهای آن به شرح زیر است:
پاک (۰-۵۰): کیفیت هوا رضایتبخش است و خطر آلودگی هوا ناچیز یا صفر است.
قابل قبول (۵۱-۱۰۰): کیفیت هوا قابل قبول است؛ با این حال، ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد که به برخی آلایندهها حساسیت غیرمعمول دارند، خطرات سلامتی وجود داشته باشد.
ناسالم برای گروههای حساس (۱۰۱-۱۵۰): افراد مبتلا به بیماریهای ریوی (مانند آسم)، کودکان و سالمندان در این شرایط باید فعالیتهای طولانی یا شدید در فضای باز را کاهش دهند.
ناسالم برای همه گروهها (۱۵۱-۲۰۰): تمامی افراد ممکن است اثرات نامطلوب سلامتی را تجربه کنند. گروههای حساس بیشتر آسیبپذیر هستند.
بسیار ناسالم (۲۰۱-۳۰۰): شرایط اضطراری بهداشتی. همه باید از فعالیتهای در فضای باز خودداری کنند.
خطرناک (۳۰۰ به بالا): هشدار جدی سلامتی. همه افراد در این شرایط در معرض خطر شدید مسمومیت و آسیبهای جدی سلامتی قرار دارند.
پیامدهای گسترده آلودگی هوای تهران: از سلامت تا اقتصاد
ادامه روند آلودگی هوای تهران پیامدهای جدی و گستردهای را در پی دارد. از بُعد سلامت، مواجهه طولانیمدت با ذرات معلق و سایر آلایندهها میتواند منجر به بیماریهای تنفسی مزمن، قلبی-عروقی، تشدید آسم و برونشیت، و حتی افزایش خطر ابتلا به سرطان شود. کودکان در سنین رشد، سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای، آسیبپذیرترین گروهها در برابر این شرایط هستند که در بلندمدت کیفیت زندگی و امید به زندگی آنها را تحت تاثیر قرار میدهد.
علاوه بر هزینههای درمانی فزایندهای که بر دوش نظام سلامت و خانوادهها تحمیل میشود، آلودگی هوا بر بهرهوری کاری، سیستم آموزشی (تعطیلی مدارس و ادارات) و حتی جذب گردشگر نیز تأثیر منفی میگذارد. کاهش دید و اثرات مخرب بر محیط زیست طبیعی اطراف پایتخت و پوشش گیاهی نیز از دیگر عواقب این پدیده نامطلوب هستند که نیازمند توجه فوری و برنامهریزی جامع است.
ریشهها و راهکارهای مقابله با بحران آلودگی هوای تهران
ریشههای اصلی آلودگی هوای تهران چندگانه و پیچیده است و به عوامل طبیعی و انسانی متعددی بازمیگردد. ترافیک سنگین و فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی و شخصی، فعالیت صنایع آلاینده در اطراف شهر و حتی در داخل محدوده، استفاده از سوختهای با کیفیت پایین و نامناسب، و عوامل طبیعی نظیر پدیده وارونگی دما در فصول سرد، همگی در ایجاد این وضعیت بحرانی نقش دارند. برای بهبود پایدار کیفیت هوای تهران، نیازمند رویکردی جامع، علمی و چندوجهی هستیم که شامل موارد زیر میشود:
توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی: سرمایهگذاری گسترده و سریع در توسعه مترو، اتوبوسهای برقی و جایگزینی خودروهای فرسوده با مدلهای پاک و کممصرف.
استانداردسازی سوخت و نظارت بر مصرف: تضمین عرضه سوخت با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای جهانی (یورو ۵ و بالاتر) و نظارت بر مصرف سوخت صنایع و نیروگاهها.
کنترل منابع آلاینده صنعتی: نظارت دقیقتر و قاطعانه بر صنایع آلاینده در حومه و داخل شهر، و الزام آنها به رعایت استانداردهای زیستمحیطی و نصب فیلترهای استاندارد.
افزایش و گسترش فضای سبز: کاشت درختان و توسعه پارکها و کمربندهای سبز در سطح شهر و اطراف آن، با هدف جذب آلایندهها و تولید اکسیژن.
مدیریت هوشمند ترافیک و فرهنگسازی: اجرای طرحهای ترافیکی هوشمند و کارآمد، توسعه زیرساختهای دوچرخهسواری و پیادهروی، و فرهنگسازی استفاده کمتر از خودروی شخصی.
بدون اجرای قاطعانه و مستمر این راهکارها توسط نهادهای مسئول و مشارکت فعال شهروندان، چشمانداز دستیابی به هوای پاک در تهران، دور از دسترس به نظر میرسد و این کلانشهر همچنان در چنگال آلودگی دست و پنجه نرم خواهد کرد.
مطالب مرتبط
- زلزله ۳.۶ ریشتری بندر خمیر هرمزگان را لرزاند؛ بررسی ابعاد زمینلرزه بامداد
- پیشبینی هواشناسی مازندران: آسمانی صاف تا نیمهابری با کاهش نسبی دما در انتظار استان
- روند انتخاب دبیرکل جدید سازمان ملل متحد با فراخوان جهانی نامزدها رسماً کلید خورد
- پیشبینی هواشناسی مازندران: آسمانی صاف تا نیمهابری با کاهش نسبی دما در انتظار استان
آوا رحمتی
من فارغالتحصیل رشته حقوق هستم و از دوران دانشگاه به مسائل اجتماعی و حقوقی علاقه داشتم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقالات تحلیلی در وبسایتهای خبری کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه مسائل اجتماعی با چندین روزنامه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش اجتماعی و گزارشهای تحقیقی در یک مجله خبری معتبر فعالیت میکنم. تلاش من این است که صدای افرادی باشم که کمتر شنیده میشوند و به بهبود شرایط جامعه کمک کنم.
