ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ در حال بازنگری جدی در سیاست‌های خود پیرامون بحران غزه و مذاکرات مربوط به آتش‌بس و تبادل زندانیان است. منابع خبری از تغییر رویکرد واشنگتن به سمت یک توافق جامع خبر داده‌اند؛ توافقی که به‌جای مراحل تدریجی، همه مسائل از جمله آزادی کامل زندانیان و خلع سلاح حماس را دربر گیرد.
پایان سیاست توافق‌های جزئی؛ آغاز راهبرد جدید
در جریان نشستی دو ساعته در تل‌آویو، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، به خانواده‌های زندانیان اسرائیلی اعلام کرد که دولت ترامپ دیگر به توافق‌های مرحله‌ای امیدی ندارد و به دنبال یک توافق کامل و نهایی است. او تأکید کرد که استراتژی پیشین نتوانسته نتایج ملموسی به همراه داشته باشد و اکنون سیاست «همه یا هیچ» در دستور کار واشنگتن قرار گرفته است.
مذاکرات ناکام و فشارهای داخلی
این تغییر موضع در پی شکست مذاکرات قبلی و فروپاشی توافق ژانویه گذشته رخ داده است؛ توافقی که تنها منجر به آزادی ۳۳ زندانی شد و پس از آغاز مجدد عملیات نظامی اسرائیل در ماه مارس، متوقف شد. در ابتدا ترامپ از طرح جامع حمایت می‌کرد، اما به دلیل ملاحظات داخلی اسرائیل، از توافق‌های موقت نتانیاهو پشتیبانی کرد. اکنون با افزایش فشار خانواده‌های زندانیان و کاهش اعتماد عمومی، آمریکا در حال بازنگری کامل در روند مذاکرات است.
گفت‌وگوهای جدید با اسرائیل و طرح‌های جایگزین
یک مقام اسرائیلی اعلام کرد که ویتکاف با نتانیاهو درباره امکان دستیابی به توافقی جامع شامل آزادی همه زندانیان و خلع سلاح حماس گفت‌وگو کرده است. با این حال، برخی منابع آگاه از ادامه بررسی گزینه‌های موقت خبر داده‌اند؛ از جمله پیشنهاد آتش‌بس ۶۰ روزه در ازای آزادی ۱۰ گروگان زنده و ۱۸ جسد.
واکنش حماس به طرح خلع سلاح
جنبش حماس در واکنش به مواضع جدید آمریکا، اعلام کرد که خلع سلاح تنها در صورت تشکیل دولت مستقل فلسطینی با پایتختی قدس امکان‌پذیر خواهد بود. این گروه پیشنهاد آمریکا را جانبدارانه و در راستای منافع اسرائیل دانست و تأکید کرد که مذاکره بی‌طرفانه باید بر اساس حقوق مشروع فلسطینی‌ها صورت گیرد.
ویتکاف همچنین اشاره کرد که برخی دولت‌های عربی در تلاش هستند تا حماس را برای پذیرش طرح خلع سلاح تحت فشار قرار دهند، اما تاکنون موفقیتی حاصل نشده است.
نگرانی میانجی‌گران منطقه‌ای از تغییر رویکرد آمریکا
برخی کشورهای میانجی در مذاکرات آتش‌بس و تبادل زندانیان، نسبت به تغییر تمرکز واشنگتن از آتش‌بس به شکست حماس ابراز نگرانی کرده‌اند. یک مقام ارشد مصری در گفت‌وگو با رسانه‌های لبنانی اعلام کرد که آمریکا فشار کمتری بر اسرائیل برای توقف عملیات نظامی وارد می‌کند و به‌جای آن، بر گسترش دامنه جنگ تمرکز دارد.
هماهنگی کامل واشنگتن با نتانیاهو در عملیات نظامی
رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند که دولت آمریکا در زمینه ادامه عملیات نظامی در غزه کاملاً با نتانیاهو هماهنگ است و تاکنون هیچ محدودیتی برای رژیم صهیونیستی اعمال نکرده است. این هماهنگی در حالی صورت می‌گیرد که ارتش اسرائیل از تصمیم کابینه برای گسترش حملات زمینی ابراز نارضایتی کرده و اجرای آن را به تعویق انداخته است.
تحرکات دیپلماتیک حماس و تأکید بر بحران انسانی
در تحولی دیگر، رهبری حماس از دوحه به استانبول سفر کرده و با وزیر امور خارجه ترکیه دیدار داشته است. در این نشست، نمایندگان حماس رژیم صهیونیستی را به کارشکنی در مذاکرات متهم کردند و نسبت به ناکافی بودن کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه هشدار دادند. خلیل الحیه، رئیس تیم مذاکره‌کننده حماس نیز در این جلسه حضور داشت.
در واکنش به ادعای فرستاده آمریکا مبنی بر تمایل حماس به خلع سلاح، این جنبش در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: «تا زمانی که دولت مستقل فلسطینی با پایتختی قدس تشکیل نشود، سلاح‌های خود را کنار نخواهیم گذاشت.»
این تحولات نشان می‌دهد که بحران غزه وارد مرحله‌ای جدید و پیچیده شده و تغییر موضع آمریکا می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر روند مذاکرات و آینده منطقه داشته باشد.
