آخرین ویرایش در 3 روز توسط آوا رحمتی
رشد صادرات عناصر خاکی کمیاب پس از توافق سیاسی
داده‌های تازه گمرک چین نشان می‌دهد صادرات عناصر خاکی کمیاب این کشور در ماه اکتبر به بیش از ۴۳۴۳ تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۰.۵ درصدی داشته است. این افزایش در شرایطی رخ داده که پیش‌تر به دلیل محدودیت‌های سختگیرانه و کاهش تقاضای جهانی، روند صادرات با افت محسوسی مواجه بود.
نقش عناصر خاکی کمیاب در صنایع جهانی
عناصر خاکی کمیاب شامل ۱۷ فلز حیاتی هستند که در تولید باتری خودروهای برقی، تلفن‌های هوشمند، توربین‌های بادی و تجهیزات پیشرفته الکترونیک نقش کلیدی دارند. چین با سهمی بیش از ۸۰ درصد از تولید جهانی، عملاً بازیگر اصلی این بازار محسوب می‌شود و هر تغییر در سیاست‌های صادراتی پکن می‌تواند زنجیره تأمین جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.
محدودیت‌های آوریل و پیامدهای جهانی
چین در ماه آوریل برای نخستین بار پس از یک دهه، کنترل‌های سختگیرانه‌ای بر صادرات عناصر خاکی کمیاب اعمال کرد. این اقدام با هدف حمایت از صنایع داخلی انجام شد، اما پیامد آن کمبود گسترده در زنجیره تأمین جهانی و افزایش هزینه تولید برای شرکت‌های بزرگ آمریکایی، اروپایی و ژاپنی بود. حتی قیمت این عناصر در بورس فلزات لندن جهش قابل توجهی داشت و صنایع خودروسازی با تأخیر در تحویل قطعات حیاتی مواجه شدند.
توافق سیاسی و تعلیق محدودیت‌ها
تحولات سیاسی در پایان اکتبر شرایط را تغییر داد. پس از دیدار شی جین‌پینگ و دونالد ترامپ در بوسان کره جنوبی، دو طرف به توافقی غیررسمی رسیدند که بر اساس آن، پکن بخشی از محدودیت‌های صادراتی را تا پایان سال آینده به حالت تعلیق درآورد. چین در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد این تصمیم با هدف حفظ ثبات زنجیره‌های تأمین جهانی اتخاذ شده است.
پیامدهای اقتصادی و صنعتی
- سفارش‌های صادراتی به کره جنوبی و آلمان پس از اعلام تعلیق محدودیت‌ها رشد ۱۵ تا ۲۰ درصدی داشته است.
- پیش‌بینی می‌شود مجموع صادرات چین تا پایان سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵۰ هزار تن برسد؛ رقمی که می‌تواند اثر روانی مثبتی بر صنایع انرژی‌های تجدیدپذیر و الکترونیک جهان داشته باشد.
بازار جهانی عناصر خاکی کمیاب در سال ۲۰۲۵ حدود ۹ میلیارد دلار برآورد شده و انتظار می‌رود تا ۲۰۲۷ به بیش از ۱۲ میلیارد دلار برسد. بنابراین هر تصمیم چین در زمینه عرضه یا محدودیت صادرات، مستقیماً بر قیمت جهانی محصولات مرتبط اثر خواهد گذاشت.
نگاه زیست‌محیطی و سیاست‌های بلندمدت چین
استخراج عناصر خاکی کمیاب فرآیندی آلاینده و پرهزینه است. دولت چین در سال‌های اخیر با هدف کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی، تولید خصوصی در استان‌های معدنی را محدود کرده و نظارت دولتی را افزایش داده است. با وجود تعلیق موقت محدودیت‌ها، مقررات آوریل همچنان برقرار است و صادرکنندگان باید مجوزهای زیست‌محیطی و صنعتی ویژه دریافت کنند.
جمع‌بندی؛ تاکتیک پکن در برابر فشارهای آمریکا
تحلیلگران معتقدند تصمیم اخیر چین پیام دوگانه‌ای دارد: از یک‌سو نشانه انعطاف در برابر فشار سیاسی واشنگتن و از سوی دیگر تلاشی برای حفظ ثبات بازار داخلی. با این حال، تجربه ماه‌های گذشته نشان می‌دهد پکن از سیاست‌های محدودیتی به‌عنوان ابزار چانه‌زنی اقتصادی استفاده می‌کند. اگر مذاکرات تجاری زمستانی میان آمریکا و چین به نتیجه نرسد، احتمال بازگشت دوباره محدودیت‌ها جدی خواهد بود؛ رخدادی که می‌تواند بازار جهانی انرژی‌های پاک را بار دیگر متلاطم کند.
چین همچنان بازیگر اصلی در تعیین مسیر فناوری‌های نو و انرژی‌های تجدیدپذیر باقی مانده است؛ بازیگری که هر تصمیمش می‌تواند معادلات جهانی را دگرگون کند.
آوا رحمتی
من فارغ‌التحصیل رشته حقوق هستم و از دوران دانشگاه به مسائل اجتماعی و حقوقی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقالات تحلیلی در وب‌سایت‌های خبری کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه مسائل اجتماعی با چندین روزنامه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش اجتماعی و گزارش‌های تحقیقی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که صدای افرادی باشم که کمتر شنیده می‌شوند و به بهبود شرایط جامعه کمک کنم.
