بررسی آخرین داده‌های سازمان هواشناسی کشور حاکی از آن است که تا تاریخ ۹ تیرماه ۱۴۰۴، تنها حدود ۵۷.۳۲ درصد از منابع آب مورد نیاز کشور تأمین شده و سطح بارش‌ها در سال آبی جاری با کاهش نگران‌کننده ۴۰.۲ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت مواجه بوده است.
افزایش کم‌سابقه دما در جنوب کشور
در همین بازه زمانی، نقشه‌های دمایی نشان می‌دهند که موج گرمای بی‌سابقه‌ای مناطق جنوب و جنوب‌غربی کشور را فرا گرفته است. ایستگاه بستان در استان خوزستان با ثبت دمای ۵۱ درجه سانتی‌گراد، گرم‌ترین نقطه کشور در ۹ تیرماه بود. بسیاری از شهرهای نوار غرب، جنوب و مرکز نیز با دمای بالای ۴۵ درجه سانتی‌گراد روبه‌رو شدند.
در نقطه مقابل، فرودگاه اردبیل با دمای ۸.۴ درجه خنک‌ترین منطقه کشور در این روز اعلام شد؛ اختلاف بیش از ۴۲ درجه‌ای میان گرم‌ترین و سردترین نقاط کشور، گویای شدت ناهمگونی اقلیمی و تنش حرارتی گسترده در ایران است.
تأثیرات دمای بالا بر منابع و سلامت عمومی
میانگین دمای کشور در ۹ تیرماه نسبت به میانگین بلندمدت با افزایش ۲.۳ درجه‌ای همراه بوده و در مقایسه با هفته، ماه، فصل و سال زراعی جاری نیز روند افزایشی مشابهی دارد. این گرمایش می‌تواند به تشدید مصرف آب و برق، کاهش راندمان کشاورزی و بروز خطرات زیست‌محیطی در نواحی گرم‌خیز منجر شود.
وضعیت نگران‌کننده بارش‌ها
از ابتدای سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۳) تا ۹ تیرماه ۱۴۰۴، میانگین بارش کشور ۱۳۴.۴ میلی‌متر گزارش شده است؛ این میزان در مقایسه با نرمال بلندمدت، کاهش ۴۰.۲ درصدی نشان می‌دهد. در هفته منتهی به ۹ تیر نیز تنها ۰.۱ میلی‌متر بارش در کل کشور ثبت شده که نسبت به میانگین تاریخی، افت چشمگیر ۸۷.۶ درصدی را نشان می‌دهد.
مناطق کم‌بارش و تهدید منابع زیرزمینی
نقشه‌های بارشی نشان می‌دهد که مناطق شرقی، جنوب‌شرقی و بخش‌هایی از استان‌های مرکزی در شرایط کم‌بارش یا خشک کامل قرار دارند. استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، خراسان جنوبی، یزد و خوزستان جزو کم‌بارش‌ترین مناطق گزارش شده‌اند.
لزوم مدیریت منابع و مقابله با خشکسالی
با توجه به چشم‌انداز فصلی سازمان هواشناسی، امکان جبران کاهش بارش‌ها در فصل تابستان بسیار محدود است. کارشناسان بر لزوم اجرای فوری مدیریت مصرف، جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه، بهینه‌سازی الگوی مصرف آب و آمادگی برای مواجهه با شرایط احتمالی خشکسالی تأکید دارند.
در چنین شرایطی، اتخاذ تصمیمات راهبردی برای پایداری منابع آبی و سازگاری با تغییرات اقلیمی باید در اولویت دستگاه‌های اجرایی کشور قرار گیرد.
