آخرین ویرایش در 2 هفته توسط آوا رحمتی
با تکمیل راه‌آهن چابهار – زاهدان، بندر استراتژیک چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور بزرگ آسیایی ITI و CPEC بدل خواهد شد؛ مسیری که می‌تواند ایران را به محور اصلی اتصال شرق و غرب آسیا تبدیل کند.
چابهار؛ حلقه اتصال شرق و غرب
محمدمهدی کریمی قهی، کارشناس ترانزیت، با اشاره به اهمیت این پروژه گفت: همکاری تازه ایران، پاکستان و ترکیه در کریدور ریلی اسلام‌آباد – تهران – استانبول (ITI)، در صورت اتصال به کریدور اقتصادی چین – پاکستان (CPEC)، چشم‌انداز شکل‌گیری یک ابرکریدور آسیایی را رقم می‌زند. این مسیر می‌تواند جایگزینی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر برای مسیرهای دریایی طولانی باشد و ایران را به حلقه طلایی تجارت زمینی قاره کهن تبدیل کند.
مزیت‌های کریدور ITI برای تجارت منطقه
کریدور ITI که بیش از یک دهه پیش در قالب برنامه‌های سازمان همکاری اقتصادی (ECO) طراحی شد، از اسلام‌آباد آغاز و پس از عبور از کویته، زاهدان، تهران و تبریز، به ترکیه و سپس اروپا متصل می‌شود.
- طول این مسیر حدود ۶۵۰۰ کیلومتر است.
- زمان حمل‌ونقل را از مسیر دریایی ۴۵ روزه به ۱۲ تا ۱۴ روز کاهش می‌دهد.
این صرفه‌جویی زمانی به معنای میلیون‌ها دلار کاهش هزینه برای صادرکنندگان منطقه خواهد بود.
نقش راه‌آهن چابهار – زاهدان در تکمیل کریدور
بیش از ۲۶۰۰ کیلومتر از خط ITI از خاک ایران عبور می‌کند. با تکمیل راه‌آهن چابهار – زاهدان، این مسیر به آب‌های اقیانوس هند متصل خواهد شد و بندر چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور ITI و CPEC تبدیل می‌شود. این اتصال، چین را از طریق مسیری کوتاه‌تر و ایمن‌تر به بازارهای اروپا و مدیترانه خواهد رساند.
چالش‌ها و موانع پیش‌رو
با وجود ظرفیت‌های عظیم، بهره‌برداری کامل از این مسیر با موانعی همراه است:
- اختلاف عرض ریل میان ایران و پاکستان
- کمبود ناوگان ریلی در بلوچستان
- ضعف زیرساخت‌های گمرکی در مرز میرجاوه
با این حال، کارشناسان معتقدند همگرایی منافع ایران، پاکستان، ترکیه و چین می‌تواند این موانع را برطرف کند.
تثبیت جایگاه ایران در ترانزیت آسیایی
ایران با موقعیت ژئواستراتژیک خود و نیاز به ایجاد درآمدهای پایدار غیرنفتی، باید منافع کشورهای همکار را به‌گونه‌ای درگیر کند که اتصال ITI و CPEC به پروژه‌ای مشترک و پایدار بدل شود. تحقق این طرح نه‌تنها مسیر تجارت زمینی از اقیانوس هند تا اروپا را کوتاه می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به‌عنوان محور مرکزی ترانزیت آسیا تثبیت خواهد کرد.
جمع‌بندی
اگر این ابتکار چهارجانبه به مرحله اجرا برسد، قاره آسیا شاهد تولد یکی از بزرگ‌ترین شاهراه‌های ریلی قرن ۲۱ خواهد بود؛ مسیری که می‌تواند نظم ژئواقتصادی شرق و غرب را بازتعریف کرده و بندر چابهار را به قلب تپنده تجارت زمینی منطقه بدل سازد.
آوا رحمتی
من فارغ‌التحصیل رشته حقوق هستم و از دوران دانشگاه به مسائل اجتماعی و حقوقی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با نوشتن مقالات تحلیلی در وب‌سایت‌های خبری کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه مسائل اجتماعی با چندین روزنامه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش اجتماعی و گزارش‌های تحقیقی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که صدای افرادی باشم که کمتر شنیده می‌شوند و به بهبود شرایط جامعه کمک کنم.
